Ministerstwo Rozważa 100% Płatne L4 i Kontrole Totalne.

Minister Rodziny potwierdziła, że rozważana jest propozycja, aby czas spędzany przez pracowników na zwolnieniu lekarskim był płatny w 100%. Mikołaj Zając, prezes Conperio, największej polskiej firmy doradczej zajmującej się absencją chorobową, ostrzega, że taka decyzja może uczynić przebywanie na L4 bardziej opłacalnym niż praca. Według wstępnych prognoz, może to kosztować państwo dodatkowo około 15 miliardów złotych.

---

Deficyt Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Deficyt Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) w Polsce na rok 2023 jest znaczący. ZUS prognozuje, że nawet w wariancie optymistycznym, deficyt roczny FUS wyniesie 54,9 miliarda złotych, a w pesymistycznych scenariuszach może sięgnąć 75 miliardów złotych.

• „Dodatkowe koszty związane z wprowadzeniem 100% płatnych L4 mogą sięgać ponad 15 miliardów złotych,” mówi Mikołaj Zając. „To pogłębi deficyt FUS i negatywnie wpłynie na PKB oraz zniechęci inwestorów.”

Alternatywy dla 100% Płatnego L4

Ekspert sugeruje bardziej potrzebne i rozsądne rozwiązanie: przyznanie 100% pensji oraz statusu „P” osobom chorym przewlekle, które po 182 dniach zwolnienia pozostają bez środków do życia.

Zając wskazuje na konkretne zmiany, które mogłyby zmniejszyć atrakcyjność pobierania L4:

• Weryfikacja i kontrola „fabryk L4”: Cofanie uprawnień lekarzom, którzy masowo wydają zwolnienia lekarskie.
• Rozszerzenie uprawnień pracodawców do kontroli: Pracodawcy powinni mieć większą swobodę w sprawdzaniu zasadności zwolnień lekarskich.
• Informowanie pracodawcy o L4 przed rozpoczęciem pracy: Pracownik powinien poinformować pracodawcę o zwolnieniu przed rozpoczęciem dnia pracy.
• Odpowiedzialność pracownika za dane zawarte w druku: Zwolnienia z błędami formalnymi powinny być automatycznie odrzucane.
• Zautomatyzowanie procesów weryfikacyjnych: Lepsze systemy do wykrywania podwójnych zatrudnień.

Osłabienie Etosu Pracy

Mikołaj Zając zauważa, że etos pracy w Polsce jest na niskim poziomie. Pracownicy są często niezmotywowani i niechętni do rozwoju. Wprowadzenie 100% płatnych L4 może ten problem pogłębić.

• „Skala nadużyć jest ogromna,” mówi Zając. „Około 44% kontroli zwolnień chorobowych wykazuje, że są one wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem, podczas gdy prezenteizm – czyli przychodzenie do pracy mimo choroby – wynosi tylko 6-8%.”

Kontrole Totalne: Nierealne i Kosztowne

Ministerstwo planuje wzmocnienie kontroli ZUS, które obecnie są niewystarczające. Jednak uruchomienie tzw. kontroli totalnych, przy 27 milionach zwolnień w ubiegłym roku, wymagałoby stworzenia około 16 000 nowych etatów miesięcznie, co jest nierealne z ekonomicznego punktu widzenia.

• „Koszty floty pojazdów, serwisu, paliwa, garażowania, wymiany opon, a także stworzenie nowych struktur organizacyjnych i oprogramowania są ogromne,” wyjaśnia Zając. „Zamiast tego, należy zwiększyć uprawnienia pracodawców do kontroli.”

Przykład z Holandii

W Holandii koszty nieobecności pracowników na chorobowym pokrywają pracodawcy. Mają oni dobrze rozwinięty system kontroli L4, co przekłada się na niski wskaźnik nadużyć.

Podsumowanie

Propozycja wprowadzenia 100% płatnych zwolnień lekarskich w Polsce budzi poważne obawy ekspertów dotyczące jej kosztów i wpływu na gospodarkę. Deficyt Funduszu Ubezpieczeń Społecznych może się znacznie pogłębić, a atrakcyjność pracy może ulec dalszemu osłabieniu. Mikołaj Zając z Conperio sugeruje alternatywne rozwiązania, takie jak 100% płatne zwolnienia dla osób chorych przewlekle i wprowadzenie bardziej restrykcyjnych kontroli.

Działania Prewencyjne

Aby zminimalizować nadużycia i poprawić efektywność systemu, Zając proponuje:

• Weryfikację i cofanie uprawnień lekarzom masowo wydającym zwolnienia.
• Rozszerzenie uprawnień kontrolnych pracodawców.
• Wprowadzenie obowiązku informowania pracodawcy o L4 przed rozpoczęciem pracy.
• Automatyzację procesów weryfikacyjnych, aby skuteczniej wykrywać podwójne zatrudnienia i inne nieprawidłowości.

Długofalowym celem powinno być wzmocnienie etosu pracy i zmniejszenie liczby nadużyć w systemie zwolnień lekarskich, co może przyczynić się do stabilizacji finansowej Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i poprawy kondycji gospodarczej kraju.